Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ (Elisabeth Bishop)
Η εξορία κι οι αρίφνητές της απώλειες
με κάναν πολύ ελαφριά με τα αντικείμενα
λίγο κτητική
Πια δεν μ’ ενδιαφέρει να συντηρώ μια πολυάριθμη βιβλιοθήκη
(ματαιότης ματαιοτήτων)
μήτε συλλέγω πέτρες
μποτίλιες κάδρα
αναπτήρες
πένες φτερά –έτσι τα λέγαν όταν ήμουν παιδί
τα άπιαστα και λαχταριστά στυλό μελάνης
Parker και Mont Blanc–
ούτε χρειάζομαι ένα ευρύχωρο σαλόνι για να γράφω
καταφύγιο από τους θορύβους του δρόμου
και τους θορύβους μέσα μου
Η εξορία κι οι αρίφνητές της απώλειες
με κάναν γενναιόδωρη
Δωρίζω ό,τι δεν έχω –λεφτά, ποιήματα, οργασμούς–
έμεινα να αιωρούμαι –πλοίο χαμένο στο πέλαγο–
με τις ρίζες στον άνεμο
όπως ένα γαρύφαλλο δίχως κορμό πού να πιαστεί
Η εξορία κι οι αρίφνητές της απώλειες
με κάναν γενναιόδωρη
Δωρίζω ό,τι δεν έχω -λεφτά, ποιήματα, οργασμούς-
μου άφησε τις ρίζες στον άνεμο
σαν νεύρα καταδικασμένου
Γυμνωμένη
φτωχή
κυρία του χρόνου μου
Κι ούτε με κείνον πάλι φείδομαι
θα’ ταν γελοίο να προσπαθώ να διοικήσω
ένα μεγάλον άγνωστο.
EL ARTE DE LA PERDIDA (Elisabeth Bishop)
El exilio y sus innumerables pérdidas
me hicieron muy liviana con los objetos
poco posesiva
Ya no me interesa conservar una biblioteca numerosa
(vanidad de vanidades)
ni colecciono piedras
botellas cuadros
encendedores
plumas fuentes –asi se llamaban en mi infancia
las codiciables e inasequibles estilográficas
Parquer y Mont Blanc–
ni nececito un amplio salón para escribir
al abrigo de los ruidos de la calle
y de los ruidos interiores
El exilio y sus innumerables pérdidas
me hicieron davidosa
Regalo lo que no tengo –dinero, poemas, orgasmos–
Quedé flotando –barco perdido en altamar–
con las raíces al aire
como un clavel sin tronco donde enlazarse
El exilio y sus innumerables pérdidas
me hicieron davidosa
Regalo lo que no tengo –dinero, poemas, orgasmos–
me dejó las raíces al aire
como los nervios de un condenado
Despojada
desposeída
dueña de mi tiempo
Y con él tampoco soy avara :
Sería redículo pretender administrar
Un bien desconocido.
Η Cristina Peri Rossi γεννήθηκε στο Μοντεβίδεο το 1941 κι έζησε εκεί ως την έλευση της δικτατορίας. Η ίδια διηγείται τη συνέχεια: «[...] Στα τέλη του 1972 στην Ουρουγουάη, τη γενέθλια χώρα μου, απαγορεύτηκαν τα βιβλία μου, η αναφορά του ονόματός μου σε οποιοδήποτε μέσο επικοινωνίας και καθαιρέθηκα από την έδρα της Συγκριτικής Λογοτεχνίας- επίσης μου απαγορεύτηκε να γράφω σε οποιοδήποτε όργανο μετάδοσης. Φιμωμένη, απειλούμενη και καταδιωγμένη, επέλεξα να αυτοεξοριστώ- με την ελπίδα πως θα ήταν για λίγο καιρό. Ο φυγάς δε μπορεί να διαλέξει σε τουριστικό οδηγό πού να πάει να σταθεί- το καράβι κι η μοίρα με έφεραν στη Βαρκελώνη. Λίγο μετά, αναγκάστηκα να αφήσω και αυτή την πόλη και να παραμείνω για σύντομο χρονικό διάστημα στο Παρίσι, μέχρι να επιστρέψω οριστικά στην Ισπανία.
Όταν άφησα το Μοντεβιδέο στην κουπαστή ενός πλοίου με ιταλική σημαία (το Giulio Cesare, της Διαμεσογειακής εταιρείας) είχα έναν θεμελιώδη φόβο: μη δε μπορέσω να ξαναγράψω. Μην η συγγραφική μου ταυτότητα υπέφερε μια τόσο αβυσσαλέα ρωγμή που με έσπρωχνε στη σιωπή. Με άλλα λόγια: η εξορία ως ευνουχισμός. Παρ’ όλα αυτά, δίχως να το καταλάβω, συνέβαινε το αντίθετο: όπως κάθε εμπειρία που αφορά στο σύνολο και σε καθένα από τα μέρη της προσωπικότητας, η εξορία μου ζήτησε λέξεις, μου ζήτησε γραφή, μου ζήτησε να αποκρυσταλλώσω τις συγκινήσεις. Έγραψα σ’ένα είδος ημερολογίου που κρατούσα τότε: « Ενώ υποφέρω από τον φόβο του να μην μπορέσω να γράψω άλλο, στην εξορία, γράφω. Ενώ φοβάμαι τον ευνουχισμό, γράφω. Ενώ υφίσταμαι τον πόνο, το σπαραγμό, γράφω. » Λογοτεχνία και θεραπεία.
Η πλειονότητα των ποιημάτων που συνθέτουν το ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΞΟΡΙΑΣ γράφηκαν στα πικρά χρόνια των λατινοαμερικάνικων δικτατοριών, όταν δρόμοι και πανδοχεία του Παρισιού, του Λονδίνου, της Βαρκελώνης, της Μαδρίτης, της Στοκχόλμης και του Οντάριο ήταν υπερπλήρη από Αργεντινούς, Ουρουγουανούς και Χιλιανούς.» [...]
Τα παραπάνω παρατίθενται από τον πρόλογό της ποιητικής της συλλογής Estado de Exilio (Κατάσταση -ή κράτος;- εξορίας), στα μέσα της οποίας βρίσκεται το ποίημα που ανεβάζω σήμερα. Το άκουσα από την ίδια μια καλοκαιρινή βραδιά του 2003 στη βδομάδα ποίησης της Βαρκελώνης- θυμάμαι την αισθαντική, κατανοητή ως κι από εμέ τον ξένο απαγγελία της. Πριν φύγω για Ελλάδα, ένας φίλος μου δώρισε το βιβλίο- το μετέφρασα με πάθος, μα ελλιπώς, λόγω μη συστηματικής ισπανόφωνης παιδείας.
Τον περασμένο Αύγουστο έστησα τη σκηνή μου στην Ερεσσό της Λέσβου, δίπλα ακριβώς σ’αυτή της Ειρήνης με την οποία γνωριστήκαμε και γίναμε κολλητοί. Ένα βράδυ, μου ανέλυσε το θέμα του μεταπτυχιακού της: «η σεξουαλικότητα στην ποίηση της «Χριστίνας» Πέρι Ρόσσι.» Ήταν η ισπανομαθής μα ελληνόφωνη ειδικός που έψαχνα! Από το μουντό Σέφιλντ, η Ειρήνη διόρθωσε τις μεταφράσεις και μου ξεδιάλυνε πολλά κενά. Με έβγαλε από την απορία τι δουλειά έχει η Elisabeth Bishop δίπλα στον τίτλο του σημερινού ποιήματος, απαγγέλλοντάς μου αγγλιστί το ποίημα της Τhe art of loosing, στο οποίο αναφέρεται η Χριστίνα.
Η εξορία κι οι αρίφνητές της απώλειες
με κάναν πολύ ελαφριά με τα αντικείμενα
λίγο κτητική
Πια δεν μ’ ενδιαφέρει να συντηρώ μια πολυάριθμη βιβλιοθήκη
(ματαιότης ματαιοτήτων)
μήτε συλλέγω πέτρες
μποτίλιες κάδρα
αναπτήρες
πένες φτερά –έτσι τα λέγαν όταν ήμουν παιδί
τα άπιαστα και λαχταριστά στυλό μελάνης
Parker και Mont Blanc–
ούτε χρειάζομαι ένα ευρύχωρο σαλόνι για να γράφω
καταφύγιο από τους θορύβους του δρόμου
και τους θορύβους μέσα μου
Η εξορία κι οι αρίφνητές της απώλειες
με κάναν γενναιόδωρη
Δωρίζω ό,τι δεν έχω –λεφτά, ποιήματα, οργασμούς–
έμεινα να αιωρούμαι –πλοίο χαμένο στο πέλαγο–
με τις ρίζες στον άνεμο
όπως ένα γαρύφαλλο δίχως κορμό πού να πιαστεί
Η εξορία κι οι αρίφνητές της απώλειες
με κάναν γενναιόδωρη
Δωρίζω ό,τι δεν έχω -λεφτά, ποιήματα, οργασμούς-
μου άφησε τις ρίζες στον άνεμο
σαν νεύρα καταδικασμένου
Γυμνωμένη
φτωχή
κυρία του χρόνου μου
Κι ούτε με κείνον πάλι φείδομαι
θα’ ταν γελοίο να προσπαθώ να διοικήσω
ένα μεγάλον άγνωστο.
EL ARTE DE LA PERDIDA (Elisabeth Bishop)
El exilio y sus innumerables pérdidas
me hicieron muy liviana con los objetos
poco posesiva
Ya no me interesa conservar una biblioteca numerosa
(vanidad de vanidades)
ni colecciono piedras
botellas cuadros
encendedores
plumas fuentes –asi se llamaban en mi infancia
las codiciables e inasequibles estilográficas
Parquer y Mont Blanc–
ni nececito un amplio salón para escribir
al abrigo de los ruidos de la calle
y de los ruidos interiores
El exilio y sus innumerables pérdidas
me hicieron davidosa
Regalo lo que no tengo –dinero, poemas, orgasmos–
Quedé flotando –barco perdido en altamar–
con las raíces al aire
como un clavel sin tronco donde enlazarse
El exilio y sus innumerables pérdidas
me hicieron davidosa
Regalo lo que no tengo –dinero, poemas, orgasmos–
me dejó las raíces al aire
como los nervios de un condenado
Despojada
desposeída
dueña de mi tiempo
Y con él tampoco soy avara :
Sería redículo pretender administrar
Un bien desconocido.
Cristina Peri Rossi: Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ
Η Cristina Peri Rossi γεννήθηκε στο Μοντεβίδεο το 1941 κι έζησε εκεί ως την έλευση της δικτατορίας. Η ίδια διηγείται τη συνέχεια: «[...] Στα τέλη του 1972 στην Ουρουγουάη, τη γενέθλια χώρα μου, απαγορεύτηκαν τα βιβλία μου, η αναφορά του ονόματός μου σε οποιοδήποτε μέσο επικοινωνίας και καθαιρέθηκα από την έδρα της Συγκριτικής Λογοτεχνίας- επίσης μου απαγορεύτηκε να γράφω σε οποιοδήποτε όργανο μετάδοσης. Φιμωμένη, απειλούμενη και καταδιωγμένη, επέλεξα να αυτοεξοριστώ- με την ελπίδα πως θα ήταν για λίγο καιρό. Ο φυγάς δε μπορεί να διαλέξει σε τουριστικό οδηγό πού να πάει να σταθεί- το καράβι κι η μοίρα με έφεραν στη Βαρκελώνη. Λίγο μετά, αναγκάστηκα να αφήσω και αυτή την πόλη και να παραμείνω για σύντομο χρονικό διάστημα στο Παρίσι, μέχρι να επιστρέψω οριστικά στην Ισπανία.
Όταν άφησα το Μοντεβιδέο στην κουπαστή ενός πλοίου με ιταλική σημαία (το Giulio Cesare, της Διαμεσογειακής εταιρείας) είχα έναν θεμελιώδη φόβο: μη δε μπορέσω να ξαναγράψω. Μην η συγγραφική μου ταυτότητα υπέφερε μια τόσο αβυσσαλέα ρωγμή που με έσπρωχνε στη σιωπή. Με άλλα λόγια: η εξορία ως ευνουχισμός. Παρ’ όλα αυτά, δίχως να το καταλάβω, συνέβαινε το αντίθετο: όπως κάθε εμπειρία που αφορά στο σύνολο και σε καθένα από τα μέρη της προσωπικότητας, η εξορία μου ζήτησε λέξεις, μου ζήτησε γραφή, μου ζήτησε να αποκρυσταλλώσω τις συγκινήσεις. Έγραψα σ’ένα είδος ημερολογίου που κρατούσα τότε: « Ενώ υποφέρω από τον φόβο του να μην μπορέσω να γράψω άλλο, στην εξορία, γράφω. Ενώ φοβάμαι τον ευνουχισμό, γράφω. Ενώ υφίσταμαι τον πόνο, το σπαραγμό, γράφω. » Λογοτεχνία και θεραπεία.
Η πλειονότητα των ποιημάτων που συνθέτουν το ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΞΟΡΙΑΣ γράφηκαν στα πικρά χρόνια των λατινοαμερικάνικων δικτατοριών, όταν δρόμοι και πανδοχεία του Παρισιού, του Λονδίνου, της Βαρκελώνης, της Μαδρίτης, της Στοκχόλμης και του Οντάριο ήταν υπερπλήρη από Αργεντινούς, Ουρουγουανούς και Χιλιανούς.» [...]
Τα παραπάνω παρατίθενται από τον πρόλογό της ποιητικής της συλλογής Estado de Exilio (Κατάσταση -ή κράτος;- εξορίας), στα μέσα της οποίας βρίσκεται το ποίημα που ανεβάζω σήμερα. Το άκουσα από την ίδια μια καλοκαιρινή βραδιά του 2003 στη βδομάδα ποίησης της Βαρκελώνης- θυμάμαι την αισθαντική, κατανοητή ως κι από εμέ τον ξένο απαγγελία της. Πριν φύγω για Ελλάδα, ένας φίλος μου δώρισε το βιβλίο- το μετέφρασα με πάθος, μα ελλιπώς, λόγω μη συστηματικής ισπανόφωνης παιδείας.
Τον περασμένο Αύγουστο έστησα τη σκηνή μου στην Ερεσσό της Λέσβου, δίπλα ακριβώς σ’αυτή της Ειρήνης με την οποία γνωριστήκαμε και γίναμε κολλητοί. Ένα βράδυ, μου ανέλυσε το θέμα του μεταπτυχιακού της: «η σεξουαλικότητα στην ποίηση της «Χριστίνας» Πέρι Ρόσσι.» Ήταν η ισπανομαθής μα ελληνόφωνη ειδικός που έψαχνα! Από το μουντό Σέφιλντ, η Ειρήνη διόρθωσε τις μεταφράσεις και μου ξεδιάλυνε πολλά κενά. Με έβγαλε από την απορία τι δουλειά έχει η Elisabeth Bishop δίπλα στον τίτλο του σημερινού ποιήματος, απαγγέλλοντάς μου αγγλιστί το ποίημα της Τhe art of loosing, στο οποίο αναφέρεται η Χριστίνα.
9 σχόλια:
Αρκετά ενδιαφέροντα αυτά που γράφεις δίνη,
με προβλημάτισαν
καταρχήν γιατί πρέπει κάτω απο μεγάλες συναισθηματικές κατάστάσεις να καταλαβαίνουμε τι έχει περισσότερο σημασία στην ζωή μας!!
"Η εξορία κι οι αρίφνητές της απώλειες
με κάναν πολύ ελαφριά με τα αντικείμενα...
...ούτε χρειάζομαι ένα ευρύχωρο σαλόνι για να γράφω
καταφύγιο από τους θορύβους του δρόμου
και τους θορύβους μέσα μου"
πρεπει να φύγω τώρα θα επανέλθω δριμύτερη
Afou moirase ta vivlia tis tote sigoura den eixe tipota pia na xasei...
το δύσκολο the_bar είναι να τα μοιράσεις... και ειδικότερα όταν θεωρείς ότι "μοιράζεις" ή χάνεις ένα κομμάτι (ή κάθε κομμάτι) απο τον εαυτό σου!!!!!
όταν αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να ξαναγράψεις... αισθάνεσαι ότι έχασες τον εαυτό σου...
που φυσικά τότε η έννοια της κτητικότητας σου φαίνεται τόσο ρευστή, μια χάρτινη επιθυμία που μπροστά στα μάτια σου καίγεται..
και φοβάσαι ότι θα καεις και συ όχι μόνο γιατί την "κρατας" αλλά γιατί μόνο αυτό νομίζεις ότι πρέπει ή ξέρεις να κάνεις
οι καταστάσεις που έζησε η Cristina Peri Rossi, για μένα, τις κατέστρεψαν τον "κόσμο" της!τίποτα δεν ήταν δεδομένο πλέον...
και δεν είναι σαν τους νομάδες που έμαθαν να ζουν έτσι, αυτοί δεν αναγκάζονται γιαυτούς αναγκασμός είναι να περιοριστούν σ'ένα τόπο... (πιο σπάνιο φαινόμενο σήμερα!)
Δεν γνωρίζω ισπανικά αλλά με τα γαλλικά που ξέρω και τα λίγα ιταλικά βρίσκω το El arte de la perdida γοητευτικότατο .Και η μετάφραση πολύ καλή.Αρίφνητες...
Για χρόνια δε δάνειζα βιβλία, γιατί όσα είχα δανείσει δεν επεστράφησαν ποτέ. Κάποτε ένιωσα κι εγώ μια μοναξιά, μια εξορία και τότε είδα τα βιβλία σαν σπίτι μου. Εντοιχίστηκα σε αυτά. Ώσπου μια μέρα διάβασα μια συνέντευξη του Π. Παυλίδη που έλεγε ότι κάτι σαν "έχω χάσει όλα μου τα βιβλία δανείζοντάς τα και είναι μια ωραία αίσθηση, ότι το βιβλίο σου, ένα κομμάτι σου που αγάπησες, τώρα το έχει άλλος και ταξιδεύει αλλού, είναι σα να ταξιδεύεις μαζί του στην σκέψη και την καρδιά των φίλων σου". Απελυθερώθηκα. Όσα πιο πολλά χάνεις τόσο πιο πολλά κερδίζεις τελικά -και δεν είναι ανάγκη να συντελεστούν μεγάλες καταστροφές για να το καταλάβεις...
Αξιοζήλευτη η κυρία που πια δεν προσπαθεί να δαμάσει τον πανδαμάτωρα και την τύχη της σε αυτόν. Είναι μια πραγματική κυρία του εαυτού της.
ΥΓ. Δεν ξέρω ισπανικά μήτε γαλλικά. Με δυσκόλεψε η μετάφραση. Μεταφέρει την αίσθηση του ποιήματος, τον ρυθμό του, πώς έγινε; Νομίζω θα μπορούσε να είναι λίγο πιο "ρευστή", τώρα ζορίζει λίγο... (
Σαμμάνε
"όσα πιο πολλά χάνεις τόσα πιο πολλά κερδίζεις "
μάλλον ήρθες στα λόγια μου χωρίς να το καταλάβεις..
δεν μίλησα για καταστροφές αλλά για απώλειες... είτε ύλης, ειτε ιδεών, είτε σχέσεων.. που θεωρείς δεδομένα
και όσα περισσότερα χάνεις απο αυτά που θεωρείς δεδομένα τόσο πιο πολύ αντιλαμβάνεσαι ίσως καλύτερα τα όρια του εαυτού σου και αναθεωρεις.. δεν είναι πάντα καλό...
αν χάνεις βιβλία στάνταρ θα διαφωνίσω, γιατί έχω χάσει είτε δανείσει/χαρίσει κάποια.. και τα συγκεκρίμενα δεν θεωρώ ότι ταξίδεψαν πιο πιθανό είναι να μελαγχώλησαν ή να διακοσμούν βιβλιοθήκες... οπότε δεν λέει να μελαγχωλήσω ή να πιάσω ένα ράφι...!!! :-)
λάθος να μείνω στο ράφι εννοούσα!
Agaphth optasia, Symfwnw m ayto pou les: kapote oi rwgmes mas diasafhnizoun phgainontas mas mprosta.
Kai me esas, the_bar, shmasia exei h metoxh oxi h katoxh.
Eyxaristw, mikrhmarika. Egw deiliaza sto arifnhtes- moy fainotan poly paramythenio gia to aplo innumerables, alla xarin metrou...
Synerhme sammane, symfwnoume: mono otan den katexoyme to xrono mas metexoume se auton.
tha me vohthouses legontas mou poia akrivws shmeia sou fanhkan mh reysta?
(the_bar pense, mais tout bas, en chuchotement: Il me parle au pluriel. Il va tellement bien avec l'aura de ses articles...)
Δημοσίευση σχολίου