«Αριστερά είναι να μην πεινάς και πολιτισμός να μη γίνεσαι βαρετός.

Εγώ αυτά είχα να πω μόνο. Εδώ έχω έρθει για να ακούσω και να συζητήσουμε, όχι για να βγάλω λόγο.» Αυτή ήταν όλη κι όλη η αρχική τοποθέτηση του ποιητή Νάνου Βαλαωρίτη στη χτεσινή συζήτηση με θέμα Πολιτισμός και Αριστερά, στον ελεύθερο κοινωνικό χώρο Nosotros στα Εξάρχεια, η οποία διοργανωνόταν από το περιοδικό Μανδραγόρας. Οι άλλοι δύο «κεντρικοί» ομιλητές άγγιξαν το θέμα από διαφορετικές πλευρές: ο καθηγητής φιλοσοφίας Ευτύχης Μπιτσάκης παρουσίασε ιστορικά τις καλλιτεχνικές και επιστημονικές κινήσεις που συνδέθηκαν με την Αριστερά στην Ελλάδα, ενώ ο ποιητής και δοκιμιογράφος Ανδρέας Παγουλάτος μίλησε για τις ευθύνες και τις ανεπάρκειες της σημερινής Αριστεράς, στο να αρθρώσει κριτικό και δημιουργικό λόγο σχετικά με τον πολιτισμό στην Ελλάδα.
Για μια συζήτηση που τοποθετήθηκαν τουλάχιστον τριάντα άτομα, με πολύ διαφορετικές απόψεις και θέσεις μεταξύ τους (από τον αναρχικό Νώντα Σκυφτούλη μέχρι το βουλευτή Περικλή Κοροβέση υπάρχει ικανή απόσταση όπως καταλαβαίνετε, για να φέρω δύο ενδεικτικά παραδείγματα) είναι πρακτικά αδύνατο να προτείνω μια περίληψη. Δύο θέματα όμως που αναδείχθηκαν ως εξαιρετικά σημαντικά ήταν η ελευθερία και η καθημερινότητα. Με τον ένα τρόπο ή τον άλλο, οι περισσότεροι/ες ομιλητές/τριες τόνισαν ότι μια Αριστερά που καταπνίγει - αρνείται την ελευθερία ή ένας πολιτισμός που δε χαρακτηρίζεται από ελευθερία, αναγκαστικά αυτοακυρώνονται. Με παρόμοιους όρους, αν η καθημερινή ζωή ενός ανθρώπου/ μιας κοινότητας δε γονιμοποιούνται από τις αριστερές ιδέες ή τις πολιτισμικές αναζητήσεις, δε μπορούμε να πιστέψουμε ότι υπάρχουν σε αυτόν επί της ουσίας.
Σε αυτό το μπλογκ συνειδητά δε συνηθίζουμε τα παραθέματα, στη χτεσινή συζήτηση όμως άκουσα δύο που θα ήθελα να σας τα μεταφέρω ως εξαιρετικής ποιότητας. Η Ελένη Καρασαββίδου μας θύμισε ότι ο Τόμας Μαν, προσπαθώντας να εξηγήσει το είδος του ανθρώπου – Ναζί που έκλαιγε όταν άκουγε Μπαχ αλλά γελούσε όταν σκότωνε παιδιά, μίλησε για την πλάνη του γερμανικού αστισμού, για την πλάνη όσων θεωρούσαν πως το βιοτικό επίπεδο και η κουλτούρα αρκούν για να γίνουν οι άνθρωποι ανθρώπινοι. Αυτά όμως δεν αρκούν δίχως την συνείδηση του πολίτη, δηλαδή του ανθρώπου που δεν αποστρέφει τα μάτια στις εξαφανίσεις του γείτονα, που δεν κλείνει τ’ αυτιά στις κραυγές του «Άλλου», αφού θεωρεί ότι κάθε ερώτηση που η πραγματικότητα του θέτει, είναι μία ερώτηση προσωπική, κάτι που αφορά τον ίδιο όταν κοιτάζεται μονάχος στον καθρέπτη (αγαθή τύχη έφερε την Ελένη Καρασαββίδου να γράφει και στο Agit Prop, οπότε μετέφερα από ένα άρθρο της εκεί μια σύντομη εκδοχή της παρέμβασης της, ελαφρώς διασκευασμένη). Από την άλλη ένας φίλος που δε μπόρεσα να μάθω το όνομά του μνημόνευσε το πάντα καίριο απόφθεγμα του καταστασιακού Ραούλ Βανεγκέμ: «Όποιος μιλά για επανάσταση χωρίς να αναφέρεται στην καθημερινή ζωή, έχει ένα πτώμα μέσα στο στόμα του.»
Η πολύ ενδιαφέρουσα αυτή συζήτηση διαύγασε πολύ όμορφα κάποιες πρόσφατες εξελίξεις στη ζωή μου. Στις μία από τις δύο μου δουλειές έχω βρεθεί στην εξαιρετικά πρωτότυπη θέση να κάνω ωραίες πολιτικές μου κουβέντες και να συμφωνώ σε πολλά με έναν από τους δύο μάνατζερ, ο οποίος είναι οργανωμένο στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας (η δική μου πολιτική τοποθέτηση εκκρεμεί ανάμεσα σε αρκετούς πολιτικούς χώρους, αλλά ποτέ πάνω από τη Νέα Δημοκρατία). Μέχρι χτες σκεφτόμουν ότι αυτό που με συνδέει με το Χρήστο είναι η κοινή πίστη στη φιλελεύθερη παράδοση του Διαφωτισμού, στην ανάγκη να μιλήσουμε ψύχραιμα και γόνιμα για ιδέες. Χτες συνειδητοποίησα όμως ότι χωρίς μια επαγγελματική καθημερινότητα που να είναι ανθρώπινη, θα μας ήταν αδύνατο να συζητήσουμε έτσι.
Επιπλέον η οικολογική πρωτοβουλία που συμμετέχω στο Βύρωνα απαρτίζεται από αρκετούς/ές ανένταχτους/ες κομματικά (όπως εγώ) αλλά κι από άτομα που στηρίζουν ή συμμετέχουν σε ποικίλους πολιτικούς σχηματισμούς, από την «Πρωτοβουλία Αναρχικών απ’ τους πρόποδες του Υμηττού» και την Αντιεξουσιαστική Κίνηση μέχρι τη Δημοκρατική Αναγέννηση και το ΠΑΣΟΚ. Οι πολιτικές διαφωνίες που γεννούν αυτές οι διαφορές είναι σχεδόν πάντα γόνιμες, επειδή ακριβώς όλοι/ες συνειδητοποιούμε ότι έχουμε μπροστά μας ζητήματα της καθημερινότητάς μας, που αν λυθούν, θα γίνει η ζωή μας καλύτερη, αλλά και ότι δεν πρόκειται να βγάλουμε άκρη, αν επιμείνει ο/η καθένας/μια σε όλες του/της τις εμμονές και προαπαιτούμενα. Εύχομαι ειλικρινά να συνεχίσουμε έτσι.
Σας ξεκίνησα από μία εκδήλωση για να σας φέρω σε μια άλλη. Αυτήν την Κυριακή στις 7 η ώρα το απόγευμα, η πρωτοβουλία μας οργανώνει στον Βύρωνα μια εκδήλωση στον δημοτικό κινηματογράφο «Νέα Ελβετία» (γνωστός ως «Λουίζα» στους/τις Βυρωνιώτες/ισσες) με θέμα τους δημόσιους χώρους πράσινου, με αφορμή την απόφαση του Δήμου να χτίσει ένα υπέργειο πολυώροφο πάρκινγκ σε ένα σημείο που είχε αρχικά αποφασιστεί να χτιστεί υπόγειο πάρκινγκ με πλατεία. Όσοι/ες με διαβάζετε και μένετε στο Βύρωνα ή σε γειτονικούς δήμους, νομίζω ότι θα είχε ενδιαφέρον να παρακολουθήσετε την εκδήλωση. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ.