Μου ζητήθηκε πρόσφατα να απαντήσω σε ένα ερωτηματολόγιο για την ιδεολογία και τις πολιτικές μου στάσεις, όπου ανάμεσα σε ποικίλες ερωτήσεις για συγκεκριμένα θέματα, υπήρχε και μια δεκαβάθμια κλίμακα στην οποία όφειλα να τοποθετηθώ πολιτικά από 1 «πολύ αριστερός» ως 10 «πολύ δεξιός». Δινόταν ευτυχώς η επιλογή «δε με εκφράζει η κλίμακα αυτή» κι έτσι μπόρεσα να δώσω, έστω και συνοφρυωμένος, μια απάντηση που να μη μου φαίνεται ψευδής. Στη σημερινή ανάρτηση εξηγώ γιατί πολιτικά κρέμομαι σε σκαλωσιές και δεν ανεβοκατεβαίνω σκάλες.
[Πωλίνα και Σπείρα - Σπείρα Η Γκρίζα κυρία των Σ. Κραουνάκη - Λ. Νικολακοπούλου, από την "Κλασική Συνταγή" των Σ. Κραουνάκη και Σπείρα - Σπείρα]
Οι ορθόδοξοι/ες μαρξιστές/τριες ήδη γνωρίζουν από την εισαγωγή μου ότι διαφωνούν, καθώς για αυτούς/ές το ζήτημα έγκειται στην κατοχή των μέσων παραγωγής, ή πιο απλά στην κοινωνική κατανομή του πλούτου. Η εκμετάλλευση της υπεραξίας των εργαζομένων από τους/τις κεφαλαιοκράτες (το κέρδος που βγάζουν τα αφεντικά από τους/τις εργαζόμενους/ες, χωρίς να τους/τις το επιστρέφουν) είναι για τους/τις ορθόδοξους/ες μαρξιστές/τριες το κεντρικό πολιτικό πρόβλημα, που χωρίς τη λύση – ανατροπή του δε μπορεί να υπάρξει πραγματική κοινωνική δικαιοσύνη. Σε αυτή τη βάση το να είσαι αριστερός/ή ή δεξιός/ά είναι η μόνη ουσιαστική πολιτική τοποθέτηση, με όλες τις υπόλοιπες διακρίσεις να έπονται. Η παραδοσιακή δεξιά (είτε απλώς συντηρητική, είτε [νεο]φιλελεύθερη) αποδέχτηκε πρακτικά αυτή τη διάκριση, υποστηρίζοντας συστηματικά την ελεύθερη αγορά και επικρίνοντας τον κομουνισμό και σοσιαλισμό για αναποτελεσματικότητα και ανελευθερία.
[Γιώργος Ζαμπέτας Ο Τζακ, από τις "Περιπέτειες" του ιδίου]
Για αρχή θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι ο οικονομικός φιλελευθερισμός δεν είναι ταυτόσημος με τον πολιτικό φιλελευθερισμό, που υπερασπίζει την ελευθερία της σκέψης και της αυτοπραγμάτωσης, τα πολιτικά δικαιώματα και το δημοκρατικό διάλογο. Αν κατασκευάζαμε μια αντίστοιχη με την προηγούμενη κλίμακα, είναι σαφές ότι τρία ολοφάνερα «δεξιά» κόμματα, όπως η Νέα Δημοκρατία, ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός και η Φιλελεύθερη Συμμαχία θα τοποθετούνταν σε διαφορετικά σημεία του συνεχούς.
[Χρήστος Κανελλόπουλος και Σπείρα Σπείρα Ο Γορίλας του G. Brassens (ελλ. στίχοι Χ. Θηβαίος), από το "Όλοι μαύρα κι ένα πιάνο" των Σ. Κραουνάκη και Σπείρα Σπείρα]
Επιπλέον η ανάδυση νέων εθνικών διεκδικήσεων μετά την κατάρρευση του πρώην ανατολικού μπλοκ, τα αλλεπάλληλα και διαρκή κύματα μετανάστευσης από τις οικονομικά αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και η αναζωπύρωση παραδοσιακών μορφών πατριωτισμού, έβαλε ξανά το ζήτημα του εθνικισμού (ή του αντιεθνικισμού – διεθνισμού) ως κεντρικό σε όλες τις πολιτικές ατζέντες. Το ότι οι εθνικιστές/τριες προτιμούν να λέγονται πατριώτες/ισσες δεν πρέπει να μας παραπλανά: όπως και να αυτοπροσδιορίζεται κάποιος/α, η επιθετικότητα που ζητά από την εξωτερική πολιτική της χώρας του/της, η στάση του/της απέναντι σε εθνικά διαφορετικούς πληθυσμούς μέσα στη χώρα του/της και το ενδιαφέρον του/της για την παγκόσμια ευημερία τον/την τοποθετούν σε διαφορετικά σημεία μιας ακόμη πολιτικής κλίμακας. Χωρίς να υποστηρίζω ότι το Κομουνιστικό Κόμμα Ελλάδας είναι εθνικιστικό, είναι σαφές ότι αναφέρεται στον πατριωτισμό πολύ πιο συχνά από ό,τι ο επίσης αριστερός (τουλάχιστον στο όνομά του) Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
[Χάρις Αλεξίου Η πατρίδα των Ν. Αντύπα και Λ. Νικολακοπούλου από το "Δι ευχών" των ιδίων]
Περνώντας τώρα σε ένα θέμα που απασχολεί συχνά αυτό το ιστολόγιο, το οικολογικό ζήτημα φαίνεται πως γίνεται πλέον αντικείμενο ενδιαφέροντος από όλο τον πολιτικό κόσμο. Το δίλημμα όμως ανάμεσα σε οικονομική ανάπτυξη άνευ όρων (ή με όρο το περιβάλλον να μην εμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη) και οικολογική ισορροπία πάλι δεν ταυτίζεται με τη διάκριση ανάμεσα σε αριστερά και δεξιά: έχουν υπάρξει παραδείγματα φρικτών περιβαλλοντικών καταστροφών σε χώρες που ακολούθησαν και τα δύο οικονομικά μοντέλα ανάπτυξης. Δε μπορούμε επίσης να παραγνωρίσουμε ότι πολιτικοί σχηματισμοί όπως οι έλληνες/ίδες Οικολόγοι Πράσινοι αρνούνται να αυτοπροσδιοριστούν με αυτόν το τρόπο, θεωρώντας ότι η πολιτική τους λογική είναι απλώς άλλη.
[Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας & Apurimac Λουλούδι του δάσους, ινδιάνικο παραδοσιακό από το "Noches Latinas" των Apurimac]
Αν μέχρι τώρα εστίασα σε πολιτικές θεωρητικές λογικές, υπάρχει μια ακόμη λογική που αφορά την οργάνωση της πολιτικής δράσης και της συμμετοχής των πολιτών. Μπορεί κανείς να πιστεύει ότι η κοινωνία οργανώνεται καλύτερα μέσα από φωτισμένες ή απλώς τίμιες ηγεσίες, οι οποίες επιδιώκουν το καλύτερο για το λαό που τις ψήφισε (ο Κορνήλιος Καστοριάδης και άλλοι/ές θα ονόμαζαν αυτό το καθεστώς «ετερονομία») ή ότι η κοινωνία ευημερεί, όταν όλοι οι πολίτες εμπλέκονται ενεργά στα κοινά, συζητώντας και αποφασίζοντας στις κοινότητές τους για τις πολιτικές που αφορούν την καθημερινότητά τους (κατάσταση που θα ονομαζόταν από τους/τις προηγούμενους/ες «αυτονομία», με μεγάλη ποικιλία βέβαια στο συγκεκριμένο ορισμό της). Στον Αμμαζόνιο αγαπάμε πολύ αυτό το δεύτερο είδος πολιτικής, η Ινδιάνα σιωπηρά, εγώ ρητά, συνηθίζω όμως να το αναφέρω ως «πολιτική από τα κάτω» σε αντίθεση με την «πολιτική από τα πάνω». Κι ενώ όλα τα ελληνικά κόμματα υποστηρίζουν ότι επιδιώκουν να κινητοποιήσουν τους/τις πολίτες και να τους/τις καταστήσουν πιο ενεργούς/ές, πολύ φοβάμαι ότι αυτού του είδους την πολιτική λογική την έχω συναντήσει μέχρι στιγμής στην καθαρή της μορφή μόνο σε κάποιες αυτόνομες πρωτοβουλίες πολιτών, όπως αυτή που συμμετέχω (για να ευλογήσω και λίγο τα γένια μου).
[Διονύσης Σαββόπουλος, Μελίνα Τανάγρη και χορός Φαλλική πομπή από το "Ο Αριστοφάνης που γύρισε από τα θυμαράκια" ελεύθερη διακευή των Αχαρνέων του Αριστοφάνη από το Δ. Σαββόπουλο]
Το φυσιολογικό κλείσιμο μιας τέτοιας ανάρτησης θα ήταν πιθανόν να συνοψίσω όλες τις διακρίσεις που αναφέρθηκαν μιλώντας συγκεκριμένα για τη δική μου περίπτωση. Δυστυχώς ή ευτυχώς ένα τέτοιο πολιτικό outing, εν είδει μανιφέστου, ούτε με ενδιαφέρει, ούτε μπορώ να το κάνω. Αν πάντως κάποιον/α τον/την τρώει η περιέργεια μπορεί να διατρέξει τις αναρτήσεις μου με ετικέτα «Ιστοπολιτικά» και να υποψιαστεί που περίπου τοποθετούμαι, κινούμαι, η ακόμη καλύτερα περιπλανιέμαι. Θα μπορούσα ίσως να πω ότι τα βασικά μου πολιτικά χαρακτηριστικά είναι η ανάγκη για συνδιαμόρφωση, κίνηση και αυτονομία, ακόμα κι αυτά όμως επιχειρούν να οριοθετήσουν μια ρευστότητα που μου είναι πολύτιμη ως τέτοια, δηλαδή ως χαλαρά οριοθετημένη.
[Άλκηστις Πρωτοψάλτη Μακαρονάδα του Σ. Σπανουδάκη, από τα "Δύο βήματα απ' την άμμο" του ιδίου]
Σκοπός μου εδώ δεν ήταν να δείξω ότι οι παραδοσιακές διακρίσεις ανάμεσα σε αριστερά και δεξιά, ελεύθερη αγορά, σοσιαλισμό και κομουνισμό έχουν χάσει το νόημα τους (άποψη που υποστηρίζει η Νέα Δημοκρατία από την ηγεσία του Κ. Καραμανλή νεότερου και μετά, με το ευφυές εύρημα του «μεσαίου χώρου»). Επισημαίνω απλώς ότι ο κόσμος που ζούμε είναι πολύπλοκος και οι εαυτοί μας μέσα σε αυτόν τον κόσμο συγκροτήθηκαν, χαοτικοί, κατακερματισμένοι, πολυπρισματικοί. Σε αντίθεση όμως με κάποιες κυρίαρχες πολιτικές λογικές (που αποτυπώνονται και στο ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσα) δεν πιστεύω ότι αυτή η κατάσταση είναι μόνο προσωπική και υποκειμενική, μια συνθήκη που οφείλουμε να εγκαταλείψουμε για να τοποθετηθούμε πολιτικά σε ένα χώρο και να ενεργοποιηθούμε. Πιθανόν αυτή η πολυπλοκότητα να είναι και πολύ πολιτικότερη, σύστοιχη με τον κόσμο στον οποίο επιθυμεί να παρεμβεί, με βλέμμα πολύ πιο έτοιμο να τον καταλάβει.
[Λένα Πλάτωνος Τι νέα ψιψίνα; από το "Γκάλοπ" της ιδίας
Φοίβος Δεληβοριάς Λέξεις από το "Έξω" του ιδίου]
[Πωλίνα και Σπείρα - Σπείρα Η Γκρίζα κυρία των Σ. Κραουνάκη - Λ. Νικολακοπούλου, από την "Κλασική Συνταγή" των Σ. Κραουνάκη και Σπείρα - Σπείρα]
Οι ορθόδοξοι/ες μαρξιστές/τριες ήδη γνωρίζουν από την εισαγωγή μου ότι διαφωνούν, καθώς για αυτούς/ές το ζήτημα έγκειται στην κατοχή των μέσων παραγωγής, ή πιο απλά στην κοινωνική κατανομή του πλούτου. Η εκμετάλλευση της υπεραξίας των εργαζομένων από τους/τις κεφαλαιοκράτες (το κέρδος που βγάζουν τα αφεντικά από τους/τις εργαζόμενους/ες, χωρίς να τους/τις το επιστρέφουν) είναι για τους/τις ορθόδοξους/ες μαρξιστές/τριες το κεντρικό πολιτικό πρόβλημα, που χωρίς τη λύση – ανατροπή του δε μπορεί να υπάρξει πραγματική κοινωνική δικαιοσύνη. Σε αυτή τη βάση το να είσαι αριστερός/ή ή δεξιός/ά είναι η μόνη ουσιαστική πολιτική τοποθέτηση, με όλες τις υπόλοιπες διακρίσεις να έπονται. Η παραδοσιακή δεξιά (είτε απλώς συντηρητική, είτε [νεο]φιλελεύθερη) αποδέχτηκε πρακτικά αυτή τη διάκριση, υποστηρίζοντας συστηματικά την ελεύθερη αγορά και επικρίνοντας τον κομουνισμό και σοσιαλισμό για αναποτελεσματικότητα και ανελευθερία.
[Γιώργος Ζαμπέτας Ο Τζακ, από τις "Περιπέτειες" του ιδίου]
Για αρχή θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι ο οικονομικός φιλελευθερισμός δεν είναι ταυτόσημος με τον πολιτικό φιλελευθερισμό, που υπερασπίζει την ελευθερία της σκέψης και της αυτοπραγμάτωσης, τα πολιτικά δικαιώματα και το δημοκρατικό διάλογο. Αν κατασκευάζαμε μια αντίστοιχη με την προηγούμενη κλίμακα, είναι σαφές ότι τρία ολοφάνερα «δεξιά» κόμματα, όπως η Νέα Δημοκρατία, ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός και η Φιλελεύθερη Συμμαχία θα τοποθετούνταν σε διαφορετικά σημεία του συνεχούς.
[Χρήστος Κανελλόπουλος και Σπείρα Σπείρα Ο Γορίλας του G. Brassens (ελλ. στίχοι Χ. Θηβαίος), από το "Όλοι μαύρα κι ένα πιάνο" των Σ. Κραουνάκη και Σπείρα Σπείρα]
Επιπλέον η ανάδυση νέων εθνικών διεκδικήσεων μετά την κατάρρευση του πρώην ανατολικού μπλοκ, τα αλλεπάλληλα και διαρκή κύματα μετανάστευσης από τις οικονομικά αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και η αναζωπύρωση παραδοσιακών μορφών πατριωτισμού, έβαλε ξανά το ζήτημα του εθνικισμού (ή του αντιεθνικισμού – διεθνισμού) ως κεντρικό σε όλες τις πολιτικές ατζέντες. Το ότι οι εθνικιστές/τριες προτιμούν να λέγονται πατριώτες/ισσες δεν πρέπει να μας παραπλανά: όπως και να αυτοπροσδιορίζεται κάποιος/α, η επιθετικότητα που ζητά από την εξωτερική πολιτική της χώρας του/της, η στάση του/της απέναντι σε εθνικά διαφορετικούς πληθυσμούς μέσα στη χώρα του/της και το ενδιαφέρον του/της για την παγκόσμια ευημερία τον/την τοποθετούν σε διαφορετικά σημεία μιας ακόμη πολιτικής κλίμακας. Χωρίς να υποστηρίζω ότι το Κομουνιστικό Κόμμα Ελλάδας είναι εθνικιστικό, είναι σαφές ότι αναφέρεται στον πατριωτισμό πολύ πιο συχνά από ό,τι ο επίσης αριστερός (τουλάχιστον στο όνομά του) Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
[Χάρις Αλεξίου Η πατρίδα των Ν. Αντύπα και Λ. Νικολακοπούλου από το "Δι ευχών" των ιδίων]
Περνώντας τώρα σε ένα θέμα που απασχολεί συχνά αυτό το ιστολόγιο, το οικολογικό ζήτημα φαίνεται πως γίνεται πλέον αντικείμενο ενδιαφέροντος από όλο τον πολιτικό κόσμο. Το δίλημμα όμως ανάμεσα σε οικονομική ανάπτυξη άνευ όρων (ή με όρο το περιβάλλον να μην εμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη) και οικολογική ισορροπία πάλι δεν ταυτίζεται με τη διάκριση ανάμεσα σε αριστερά και δεξιά: έχουν υπάρξει παραδείγματα φρικτών περιβαλλοντικών καταστροφών σε χώρες που ακολούθησαν και τα δύο οικονομικά μοντέλα ανάπτυξης. Δε μπορούμε επίσης να παραγνωρίσουμε ότι πολιτικοί σχηματισμοί όπως οι έλληνες/ίδες Οικολόγοι Πράσινοι αρνούνται να αυτοπροσδιοριστούν με αυτόν το τρόπο, θεωρώντας ότι η πολιτική τους λογική είναι απλώς άλλη.
[Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας & Apurimac Λουλούδι του δάσους, ινδιάνικο παραδοσιακό από το "Noches Latinas" των Apurimac]
Αν μέχρι τώρα εστίασα σε πολιτικές θεωρητικές λογικές, υπάρχει μια ακόμη λογική που αφορά την οργάνωση της πολιτικής δράσης και της συμμετοχής των πολιτών. Μπορεί κανείς να πιστεύει ότι η κοινωνία οργανώνεται καλύτερα μέσα από φωτισμένες ή απλώς τίμιες ηγεσίες, οι οποίες επιδιώκουν το καλύτερο για το λαό που τις ψήφισε (ο Κορνήλιος Καστοριάδης και άλλοι/ές θα ονόμαζαν αυτό το καθεστώς «ετερονομία») ή ότι η κοινωνία ευημερεί, όταν όλοι οι πολίτες εμπλέκονται ενεργά στα κοινά, συζητώντας και αποφασίζοντας στις κοινότητές τους για τις πολιτικές που αφορούν την καθημερινότητά τους (κατάσταση που θα ονομαζόταν από τους/τις προηγούμενους/ες «αυτονομία», με μεγάλη ποικιλία βέβαια στο συγκεκριμένο ορισμό της). Στον Αμμαζόνιο αγαπάμε πολύ αυτό το δεύτερο είδος πολιτικής, η Ινδιάνα σιωπηρά, εγώ ρητά, συνηθίζω όμως να το αναφέρω ως «πολιτική από τα κάτω» σε αντίθεση με την «πολιτική από τα πάνω». Κι ενώ όλα τα ελληνικά κόμματα υποστηρίζουν ότι επιδιώκουν να κινητοποιήσουν τους/τις πολίτες και να τους/τις καταστήσουν πιο ενεργούς/ές, πολύ φοβάμαι ότι αυτού του είδους την πολιτική λογική την έχω συναντήσει μέχρι στιγμής στην καθαρή της μορφή μόνο σε κάποιες αυτόνομες πρωτοβουλίες πολιτών, όπως αυτή που συμμετέχω (για να ευλογήσω και λίγο τα γένια μου).
[Διονύσης Σαββόπουλος, Μελίνα Τανάγρη και χορός Φαλλική πομπή από το "Ο Αριστοφάνης που γύρισε από τα θυμαράκια" ελεύθερη διακευή των Αχαρνέων του Αριστοφάνη από το Δ. Σαββόπουλο]
Το φυσιολογικό κλείσιμο μιας τέτοιας ανάρτησης θα ήταν πιθανόν να συνοψίσω όλες τις διακρίσεις που αναφέρθηκαν μιλώντας συγκεκριμένα για τη δική μου περίπτωση. Δυστυχώς ή ευτυχώς ένα τέτοιο πολιτικό outing, εν είδει μανιφέστου, ούτε με ενδιαφέρει, ούτε μπορώ να το κάνω. Αν πάντως κάποιον/α τον/την τρώει η περιέργεια μπορεί να διατρέξει τις αναρτήσεις μου με ετικέτα «Ιστοπολιτικά» και να υποψιαστεί που περίπου τοποθετούμαι, κινούμαι, η ακόμη καλύτερα περιπλανιέμαι. Θα μπορούσα ίσως να πω ότι τα βασικά μου πολιτικά χαρακτηριστικά είναι η ανάγκη για συνδιαμόρφωση, κίνηση και αυτονομία, ακόμα κι αυτά όμως επιχειρούν να οριοθετήσουν μια ρευστότητα που μου είναι πολύτιμη ως τέτοια, δηλαδή ως χαλαρά οριοθετημένη.
[Άλκηστις Πρωτοψάλτη Μακαρονάδα του Σ. Σπανουδάκη, από τα "Δύο βήματα απ' την άμμο" του ιδίου]
Σκοπός μου εδώ δεν ήταν να δείξω ότι οι παραδοσιακές διακρίσεις ανάμεσα σε αριστερά και δεξιά, ελεύθερη αγορά, σοσιαλισμό και κομουνισμό έχουν χάσει το νόημα τους (άποψη που υποστηρίζει η Νέα Δημοκρατία από την ηγεσία του Κ. Καραμανλή νεότερου και μετά, με το ευφυές εύρημα του «μεσαίου χώρου»). Επισημαίνω απλώς ότι ο κόσμος που ζούμε είναι πολύπλοκος και οι εαυτοί μας μέσα σε αυτόν τον κόσμο συγκροτήθηκαν, χαοτικοί, κατακερματισμένοι, πολυπρισματικοί. Σε αντίθεση όμως με κάποιες κυρίαρχες πολιτικές λογικές (που αποτυπώνονται και στο ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσα) δεν πιστεύω ότι αυτή η κατάσταση είναι μόνο προσωπική και υποκειμενική, μια συνθήκη που οφείλουμε να εγκαταλείψουμε για να τοποθετηθούμε πολιτικά σε ένα χώρο και να ενεργοποιηθούμε. Πιθανόν αυτή η πολυπλοκότητα να είναι και πολύ πολιτικότερη, σύστοιχη με τον κόσμο στον οποίο επιθυμεί να παρεμβεί, με βλέμμα πολύ πιο έτοιμο να τον καταλάβει.
[Λένα Πλάτωνος Τι νέα ψιψίνα; από το "Γκάλοπ" της ιδίας
Φοίβος Δεληβοριάς Λέξεις από το "Έξω" του ιδίου]
3 σχόλια:
λογικο ειναι να μην πιστευεις σε ιδεολογιες εφοσον ολες εχουν καταρευσει , το μονο που θελει ο κοσμος ειναι να ζησει και να χαρει ολον αυτον τον υλικο πλουτο που βλεπει αλλα συνηθως ουτε να αγγιξει δεν μπορει.
Το πρόβλημα δεν είναι οι ιδεολογίες. Το πρόβλημα είναι η χρήση ιδεολογιών ξεπερασμένων για την περιχαράκωση των πολλών σε αυτές και την εκμετάλλευσή τους απο λίγους, που κατά κανόνα δεν πιστεύουν σε αυτές αλλά τις χρησιμοποιούν για να εξυπηρετήσουν άλλες ἱδεολογίες" και συμφέροντα. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται έχουν και σαν αποτέλεσμα την παρεμπόδιση ανθρώπων από διαφορετικούς χώρους να αγωνιστούν για πράγματα στα οποία ταυτίζονται.
Ακόμα κι αυτοί που βρίσκονται στα δύο αντίθετα άκρα, έχουν συνήθως πολλά κοινά σημεία και όσο μακρινή είναι η απόσταση μεταξύ τους, άλλο τόσο είναι και κοντινή, γιατί το πολιτικό φάσμα είναι κυκλικό και όχι ημικυκλικό.
Η απαξίωση των ιδεολογιών γενικά είναι φυσική αλλά πολύ κακή εξέλιξη.
Πρέπει να πιστεύουμε σε κάποια πράγματα, αλλά όχι γιατί μας τα επιβάλλουν και να βρίσκουμε και εναλλακτικούς τρόπους για την πραγματοποίησή τους όπως είναι και οι κινήσεις πολιτών (όσο τουλάχιστον δεν είναι καπελωμένες).
Αγαπητέ κρασί και νερό, μάλλον εννοούσα το ακριβώς αντίθετο από αυτό που λες, πιστεύω σε αρκετές ιδεολογίες ταυτόχρονα, ή καλύτερα τις συμβουλεύομαι για να καταλήξω σε κάποια πολιτική άποψη. Για να ζήσουμε καλύτερα, χρειάζονται και κατάλληλες πολιτικές επιλογές στην ψήφο και τη ζωή μας, οι ιδεολογίες βοηθούν ως ένα βαθμό σε αυτό.
Σοτ συμφωνούμε σχεδόν απολύτως με μία επιφύλαξη. Συγκεκριμένα αιτήματα μπορούν να ενώσουν πολίτες από πολύ διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες (περιβάλλον, δικαιώματα κτλ.). Στα γενικά ζητήματα όμως οι ιδεολογίες είναι μάλλον χρήσιμες (π.χ. κρατική παρέμβαση στην οικονομία, σχέση με ΝΑΤΟ και ΕΕ κτλ.) Σημαντικό είναι όπως το θέτεις βέβαια, να μη μας χωρίζουν οι άσχετες διαφορές μας.
Δημοσίευση σχολίου